fbpx

Mercan

Çocukluk Çağında Görülen Yeme Bozuklukları

Çocukların az, düzensiz ya da seçici bir şekilde yemek yemesi, her zaman sağlıksız bir birey olduğunu bize göstermez. Ancak çocukların ve yetişkinlerin yemek yediği sürece, çok az ya da çok fazla yemek yemesinin problemlere yol açma ihtimali de yükselmektedir. 

Çocukluk döneminde oldukça sık rastladığımız konulardan bir tanesi de beslenme ve yeme bozukluğudur. Beslenme ve yeme bozuklukları da zamanla çeşitli sağlık problemlerine yol açabilmektedir. Beslenmeye bağlı bu durum zamanla çocuklarda sosyo-psikolojik bir problem haline gelebilmektedir. Çocukluk çağında en sık rastlanan beslenme ve yeme bozuklukları şunlardır;

1. Anoreksiya Nevroza

Yetişkinlerde de oldukça sık karşımıza çıkan bir bozukluktur. Çocuklarda, yaş ve cinsiyete bağlı olarak genellikle ergenlik çağında daha sık rastladığımız bir durumdur. Çocukların kilo almaktan ya da şişmanlamaktan korkması, aynada kendilerine baktıklarında vücut ağırlığının düşük olmasına rağmen kendilerini şişman olarak görmelerine bağlı, beden-imgesi bozukluğu söz konusudur. Bu bozulmuş benlik algısıyla ilgili olarak, çocuklarda ve yetişkinlerde;

– Yiyecek alımının kendi vücut yapısına dikkat çekici şekilde kilo verene kadar azaltması

–  Obezite ya da kilo alma ile ilgili aşırı derecede kaygı ve endişelerinin olması 

–  Aşırı kilolu oldukları ile ilgili bozulmuş benlik algıları söz konusudur. 

Kilo vermeye yönelik diğer bozulmuş davranış örüntüleri ise; 

  • Aşırı egzersiz yapmak
  • Yediklerini kusma ya da çıkartmak
  • Diüretik ya da laksatif tarzında ilaç kullanımının olması

Anoreksiya Nevroza, ciddi boyutlarda sağlık sorunlarına yol açmakla beraber, hastaların 3 te 2 si her ne kadar 5 yıl içerisinde iyiye doğru gidişat gösterse de ölüm oranı (madde kullanımı, intihar, yetersiz beslenme) genel nüfus örneklemine göre 6 kat daha fazladır.

2. Bulumia Nevroza

Genel olarak depresyon ve stres nedeniyle normal bir öğünden çok daha fazlasını yerler ve yeme sonrası kilo almaktan korunmak adına kontrol edemedikleri kendilerini kusturma davranışını gösterirler. Bu gösterdikleri kontrol dışı davranış sebebi ile de utanç duydukları için genellikle yemekleri tek başlarına yerler. 

Kendilerini değerlendirme şekilleri; bedenlerinin görüntüsü ve nasıl göründükleri ile ilgilidir. Bu anlamda Anoreksiya Nevrozaya benzer tablo gösterirken, şişman olmasa da şişman olduklarına dair çarpık görüşlerinin olmaması farklılık yaratan noktadır. 

Bulumia Nevrozanın Anoreksiya Nevrozaya göre yaygınlık oranı daha fazla olmakla birlikte çoğunlukla jimnastik, artistik buz pateni, dans ve modellik gibi ince vücut hatlarının ön planda olduğu meslek ve aktivitelere sahip kişilerde görülür. 

Her bozuklukta olduğu gibi Bulumia Nevrozaya sahip kişilerde eş tanılı bozukluk olarak özellikle duygu durum bozukluğu, kaygı bozukluğu, dürtü denetimi bozukluğu ve madde kullanımı ile ilgili problemler vardır. Anoreksiya Nevroza ya göre ölüm oranı daha azdır. Ancak intihar oranları genel nüfusa göre oldukça fazladır.

3. Tıkanırcasına Yeme Bozukluğu

Çocukların ihtiyaçlarının fazlasını yemeye başlamasıyla ortaya çıkmaktadır. Olağandan fazla yeme, hızlı yeme, rahatsız edecek şekilde tokluk hissiyatını verecek şekilde yeme, bedensel açlık duymuyorken aşırı ölçüde besin tüketme söz konusudur

Bu kontrol edilemeyen yeme davranışından dolayı utanç duyma, tiksinme, tek başına gizlice yeme, davranışı bozukluğu ile çökkünlük ve suçluluk duygusu duyulmaktadır. Bu aşırı yeme hali genelde 10 yada 20’li yaşların başında, bazen de bir diyetin tam ortasında başlamaktadır. 

2 Temel özellikle kendini gösterir;

  • Yemek yeme oranı olağandan çok fazla olması
  • Yemek yeme davranışı üzerinde kontrolün tamamen kaybedilmesidir.

Ergenlikte daha sık rastlanılan bir bozukluktur. Tıkanırcasına yeme bozukluğu; kişilerde genelde kendilerini üzgün ve kaygılı hissettiklerinde başlar, çok fazla yemek yeme davranışı ile kendini suçlama ile sonlanır.

4. Pika

Çocuklarda özellikle demir ve çinko eksikliğine bağlı olarak yenilmesi uygun olmayan maddelerin bir aydan fazla süre ile tüketilmesidir. Yenen uygunsuz maddeler çeşitlilik göstermekle beraber sıklıkla karşılaşılan; sabun, plaster, toprak, kil, kireç, cam, kağıttır. 

Yenmemesi gereken maddelerin tüketimi ile kişilerde cerrahi müdahaleler söz konusu olabilmektedir. Bu davranış bozukluğu genellikle 2 yaşında başlar. Sosyo-kültürel ve ekonomik yönden düşük ailelerin çocuklarında daha fazla karşımıza çıkar. Var olan mineral eksikliklerinin giderilmesiyle hafiflemektedir. Otizmli ve zihinsel bozukluğa sahip çocuklarda Pika’ya daha fazla rastlanmaktadır. 

5. Ruminasyon ( Geri Çıkartma / Geviş Getirme)

Fiziksel bir bozukluktur. Zihinsel bir engel veya başka bir yeme bozukluğunun olmadığı durumda en az 1 ay süreyle devam eden, bebeklerin yediği yemeği midesinden topak halinde çıkarıp tekrar çiğneme durumdur. 

Çoğunlukla bebeklerde katı gıdaya geçtikten sonra ortaya çıkar. Geri çıkartma davranışında bulunan bebeklerin çoğu çıkardıkları besinleri tekrar geri yutar. Ancak zihinsel engelli bireyler dışarıya tükürürler. Bu durum da dengesiz beslenme risk durumunu, gelişim zorluklarını ve hastalıklara karşı hassasiyeti arttırmaktadır.

6. Kaçıngan – Kısıtlı Yiyecek Bozukluğu

Çocukların yarısında görülen, yeme ile ilgili bozukluk yaşayanların çoğu üstesinden gelmiştir. Sorunları atlatamayanlar ise kaçıngan / kısıtlı yiyecek bozukluğu geliştirmiştir. Bozukluğa ait olan yemek yeme konusunda ebeveyn çocuk çatışmaları bağlamında kendini gösterir. 

İhmal, istismar, ebeveynlerin sergilediği psikolojik ve patolojik durumlar (depresyon, kaygı bozukluğu ya da kişilik bozukluğu gibi) çocukların bu davranışı sergilemesindeki en etkili nedenlerdir. Ancak büyük bir bölümü bazı tıbbi nedenlerden kaynaklanmaktadır. 

Çiğneme ve yutma ile ilgili fiziksel engellerin var olması bunun içerisindedir. Kaçıngan – Kısıtlı yiyecek bozukluğu olan çocukların çoğu 6 yaşından küçüktür. 

Yiyeceğin tadı, kokusu, rengi, kıvamı ve dokusal özelliklerinden dolayı ortaya çıkabilen boğulma, kusma, reflü gibi sonuçların doğurması ve bu sonuçlardan dolayı duyulan korku ya da yemeye karşı ilgisizlik / kaçınma davranışı, yeni gıdaların denenmesine karşı duyulan ön yargı ile devam etmektedir. Bu durum çocukların bazı besinlere karşı seçici davranmasıyla karıştırılmamalıdır. Çocukluk döneminde görülen yemek seçme davranışı normaldir.

Yeme Bozuklukları Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi yaklaşımında bireysel / grup terapileri ve ailenin tedaviye katılımı oldukça önemlidir. Bozukluğa ait tedavinin planlaması; psikiyatri, psikolog, diyetisyen ve dahiliye uzmanları ile birlikte yürütülmektedir. Tedavi süreci kişinin tedaviye yaklaşımına, iş birliğine ve semptomların şiddetine bağlı olarak değişir. Ağır vakalarda hastaneye yatış zorunlu ve kişi açısından önemlidir. 

Hastaneye yatış gerektiren durumlar ;

  • Aşırı ve hızlı kilo kaybı
  • Durdurulamayan kusma davranışları
  • Farklı ya da eşlik eden başka bir tıbbi durumun varlığı
  • Ayakta tedavi edilen hastalarda tam iyileşme halinin daha az sağlanabilmesi
  • Bozukluğa ek olarak eşlik eden başka bir psikiyatrik bozukluğun olması

Yatarak tedavi edilmesi, tedavinin ancak bir kısmını oluşturur. Kişi kilo endeksi ve psikolojik anlamda iyileşmiş olsa da bu iyilik halinin sürekliliğinin sağlanması en önemli önceliktir. 

Daha sonra kişiye doğru beslenme yollarının öğretilmesi, normal kilosuna ulaşılması gereken tıbbi sorunların gözden geçirilip değerlendirilmesi ve kusma davranışının sonlandırılması diğer hedeflenendir.

Facebook
Twitter
LinkedIn
Pinterest
WhatsApp
Email

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.

Konu Başlıkları

Tüm Yazılar
Popüler Yazılar
Bizi takip edin:
Güncel Bilgiler İçin:
İletişim Bilgileri
Dikkaldırım, 1. Değirmen Cd No:12, 16090 Osmangazi/Bursa Tel: 0224 233 33 47

Mercan

Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Merkezi

Bu web sitesi, web sitemizde en iyi deneyimi yaşamanızı sağlamak için çerezler kullanmaktadır.